به گزارش فانا، این در حالی است که بر اساس اعلام کارشناسان پزشکی هم اکنون به طور میانگین حدود ۸۵ درصد از ایرانیان دچار کمبود ویتامین D هستند و کمبود این ویتامین در برخی از استان ها مانند خراسان رضوی شدیدتر نیز هست.
* ۸۵ درصد ساکنان خراسان رضوی به کمبود ویتامین D مبتلایند
استاد گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ظرف دو دهه اخیر کمبود ویتامین D در کشور و جهان رو به گسترش بوده و خراسان رضوی یکی از استان های با شیوع بالای کمبود ویتامین D در سطح کشور شناخته شده است.
دکتر مجید غیور افزود: هم اینک به طور میانگین ۸۵ درصد از مردان و زنان ساکن در استان خراسان رضوی دچار کمبود ویتامین D هستند که کمبود این ویتامین در برخی از گروههای سنی و جنسی و بعضی از شهرستان ها بالاتر است.
وی تصریح کرد: بر اساس بررسی های صورت گرفته ۹۰ درصد دختران ۱۲ تا ۱۸ ساله مشهدی و نیز ۹۵ درصد دختران شهرستان سبزوار در استان خراسان رضوی واقع در این گروه سنی دچار کمبود ویتامین D هستند.
وی نور آفتاب را یکی از عوامل مهم در تشکیل ویتامین D عنوان و بیان کرد: شهرنشینی و زندگی در ساختمان های بلندمرتبه از موانع تابش نور مستقیم آفتاب به بدن افراد در جوامع امروزی است، از سوی دیگر عواملی مانند چاقی و آلودگی هوا جذب ویتامین D را کاهش می دهد.
این پزشک متخصص تغذیه ادامه داد: کمبود ویتامین D نقش مهمی در ابتلا به بیماریهای مختلف نظیر بیماریهای استخوانی، سکته مغزی، بیماریهای عصبی، کلیوی، برخی از سرطانها، امراض قلبی و دیابت دارد.
*افزودن ویتامین D به فراورده های غذایی ضروری است
دکتر غیور که ریاست مرکز علوم پایه یونسکو در حوزه سلامت و تغذیه در ایران را دارد، گفت: کاهش کمبود ویتامین D یکی از اهداف و توصیه های سازمان بهداشت جهانی در کشورهای مختلف است و طبق برنامه ریزی انجام شده بنا است که این میزان به کمتر از ۳۰ درصد کاهش یابد. در کشورهای پیشرفته کمبود این ویتامین حدود ۶۰ درصد است.
وی ‘طرح مکمل یاری ویتامین D در مدارس دخترانه را یکی از اقدامات برای جبران این کمبود در خراسان رضوی و کشور عنوان کرد که طی سالهای گذشته در کشورمان در حال اجراست .
وی تاکید کرد: افزودن ویتامین D به فراورده های غذایی یکی از راهکارهایی است که در کشورهای جهان از سالهای گذشته در حال اجراست و عملیاتی کردن آن با هدف مقابله با کمبود شدید ویتامین D در ایران ضروری است.
وی بیان کرد: عملیاتی کردن طرح افزودن ویتامین D به فراورده های غذایی به دنبال جلسات با کارشناسان یونسکو، مسئولان مرتبط در وزارت بهداشت و مسئولان صنایع غذایی در حال پیگیری است و اجرای آن نیازمند رفع موانع موجود، تامین هزینه آن و توجیه و آگاهی بخشی مسئولان است.
*نور آفتاب مهمترین منبع تولید ویتامین D بدن است
رییس انجمن تغذیه بالینی آسیا گفت: تابش آفتاب منبع مهم تولید ویتامین D است و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به مدت ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت از راهکارهای تامین این ویتامین است.
دکتر عبدالرضا نوروزی افزود: چالش به وجود آمده این است که چرا در کشور ما و استان خراسان رضوی که یک خطه آفتاب خیز و دارای روزهای آفتابی زیاد است، مردم دچار کمبود این ویتامین هستند.
وی بیان کرد: توسعه شهرنشینی، آپارتمان نشینی، ژنتیک، پوشش به ویژه در زنان، پرهیز از آفتاب و پرده های کشیده و شیشه های دودی همه و همه در کمبود ویتامین D نقش دارند.
استاد علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: امروزه نقش ویتامین D در استخوان سازی و کبد فراتر رفته و عملکرد این ویتامین وسیع بوده و به عنوان هورمون مطرح است، به طوری که کمبود آن در ایجاد بیماریها قلبی و عروقی، برخی سرطان ها، خستگی روزانه و بی حوصلگی و عدم تمرکز نقش دارد.
دکتر نوروزی بیان کرد: این در حالی است که کمبود ریزمغذی هایی مانند ویتامین دی، روی، مس و آهن از عوامل تاثیرگذار در چاقی به شمار می روند.
وی علائم کمبود ویتامین D را شامل خراب شدن دندانها در ۲۰ سالگی، دردهای استخوانی به ویژه در وسط ساق پا، خستگی، بی حالی و کم انرژی بودن، تمرکز نداشتن، پوکی استخوان و ساییدگی مفاصل عنوان کرد.
وی در خصوص عوارض احتمالی دریافت ویتامین D از طریق مکمل و یا افزودن به فراورده های غذایی افزود: کمبود ویتامین D در کشور آنقدر شدید است که با دوزهای دریافتی به حالت سمی و عوارض نمی رسد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد غنی سازی مواد غذایی با ویتامین D را یکی از راهکارهای مقابله با کمبود شدید این ویتامین در کشور عنوان و اظهار کرد: هم اکنون این روش در برخی از کشورها مانند آمریکا در حال اجراست.
وی خاطر نشان کرد: غنی سازی مواد غذایی مانند شیر و ماست به ویتامین D باید اجباری شود اما از طرف دیگر هزینه های آن تامین شود تا بر قیمت نهایی محصولات تاثیر نگذارد چراکه با همین شرایط سرانه مصرف شیر در ایران در سالهای اخیر ۱۶ درصد کاهش داشته است.
*توزیع ویتامین D در مدارس مشهد
رئیس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ویتامین D یکی از ریزمغذی های مهم مورد نیاز بدن است و کمبود آن یکی از مشکلات بهداشتی در تمام دنیا به شمار می رود.
دکتر زهرا اباصلتی افزود: نور آفتاب یکی از منابع مهم تشکیل و ایجاد ویتامین D در بدن است و استان خراسان رضوی با وجود برخورداری از نعمت آفتاب، اکنون یکی از استان های با شیوع بالای کمبود ویتامین D در سطح کشور شناخته شده است.
وی با بیان اینکه کمبود ویتامین D در بین زنان بیشتر از مردان مشاهده می شود، بیان کرد: هم اکنون کمبود این ویتامین در تمام گروههای سنی در کشورمان مشاهده می شود اما بیشترین کمبود در گروههای سنی نوجوانان و جوانان گزارش شده است.
وی با اشاره به اقداماتی که در راستای مقابله با کمبود ویتامین ‘دی’ در استان خراسان رضوی انجام شده، خاطر نشان کرد: توزیع ویتامین D در مدارس دخترانه کشور برای نخستین بار از دانشگاه علوم پزشکی مشهد آغاز شد و سپس در سایر مناطق کشور گسترش یافت.
اباصلتی بیان کرد: در قالب این طرح هر هفته یکبار یک قرص ویتامین D در بین دختران توزیع می شود که در قالب این طرح پارسال بیش از یک میلیون و ۹۴۶ هزار قرص ویتامین D در مدارس زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در استان خراسان رضوی توزیع شده است.
رئیس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به مدت ۱۰ دقیقه و بدون استفاده از کرم ضد آفتاب برای پیشگیری از کمبود ویتامین D به همه افراد توصیه می شود که بهترین زمان بین ساعات ۹ تا ۱۵ هر روز است.
وی داشتن تغذیه مناسب شامل مصرف تخم مرغ، جگر، شیر و لبنیات را از دیگر راهکارهای پیشگیری از کمبود ویتامین D ذکر کرد.
منبع:خبرگزاری ايرنا
]]>به نقل از Science daily ، ویتامین D نقش اساسی در کارایی و قدرت عضلات دارد. در این مطالعات ورزشکاران راگبی در آمریکا مورد بررسی قرار گرفتند. محققان قصد داشتند که ارتباط کمبود ویتامین D با احتمال آسیب‌دیدگی عضلات را بررسی کنند. بررسی ها نشان داد که ۵۹ درصد از ورزشکاران کمبود ویتامین D داشتند. آن دسته از افرادی که دچار کمبود ویتامین D بودند بیشتر دچار آسیب عضلات می‌شوند. هر کدام از آنها حداقل در یک مسابقه به دلیل آسیب‌دیدگی عضلانی غایب بوده‌اند.
مدیر این تحقیقات می‌گوید: ورزشکاران باید از میزان ویتامین D بدن شان آگاهی داشته باشند. در صورتی که کمبود داشتند آنها باید از مکمل‌های ویتامین D استفاده کنند تا کمتر آسیب ببینند.
غذاهایی همچون شیر، آب پرتقال و حبوبات حاوی ویتامین D هستند.
منبع:
Salamatnews
]]>دلایل احتمالی زیادی برای کمبود ویتامین D وجود دارد:
محدودیت مواجهه با نور آفتاب
تیره بودن پوست: ملانین رنگدانه‌ای است که باعث ایجاد رنگ پوست می‌شود. مقدار ملانین در پوست‌های روشن کمتر از پوست‌های تیره است. ملانین قادر است پرتوهای ماوراء بنفش B را از نور خورشید جذب کند و ظرفیت پوست برای تولید ویتامین D را به میزان ۹۵ تا ۹۹% کاهش دهد. افرادی که پوست آنها به طور طبیعی تیره‌تر است، یک محافظ طبیعی در برابر نور آفتاب دارند و در نتیجه برای ساختن مقدار یکسانی از ویتامین دی باید حداقل سه تا پنج برابر بیشتر از افرادی که پوست روشن دارند، در معرض نور آفتاب قرار بگیرند.
وزن : چاقی و اضافه وزن می‌تواند خطر بروز کمبود ویتامین Dرا افزایش دهد
سوء جذب : افرادی که به یکی از نشانگان سوء جذب چربی (مانند بیماری کرون و بیماری سلیاک) مبتلا باشند یا افرادی که جراحی‌های برداشتن چربی برای رفع چاقی انجام داده اند، غالباً قادر به جذب مقدار کافی از ویتامین Dمحلول در چربی نیستند.
سن : تحقیقات نشان داده است که هر چقدر سن ما افزایش می‌یابد، توانایی بدن ما در ساخت ویتامین Dدر اثر مواجهه با نور آفتاب کاهش پیدا می‌کند. به طوری که در سنین بالاتر از ۷۰ سالگی، توانایی تولید ویتامین دی تا ۲۵% کم می‌شود. البته هرچند تأثیر عامل سن در کمبود ویتامین Dمی‌تواند مهم باشد، اما تأثیر آن به اندازه سایر عواملی که شرح داده شد نیست.
بیماری ها و مصرف داروها : طیف وسیعی از داروها ازجمله داروهای ضد قارچ، ضد صرع، گلوکوکورتیکوئیدها و داروهایی که برای درمان ایدز مصرف می‌شوند می‌توانند ویتامین Dرا تخریب کرده و باعث بروز کمبود آن شوند. همچنین افراد مبتلا به بیماری های کلیوی مزمن، پرکاری پاراتیروئید، بیماریهای عامل گرانولوماتوز مزمن، و برخی از انواع بیماری لنفوم، دچار کمبود ویتامین D می‌شوند.
برای تشخیص اینکه شما دچار کمبود ویتامین D هستید، دادن یک آزمایش خون کفایت می‌کند، اما مهم آن است که آزمایش خون صحیح را انجام دهید. دو نوع آزمایش خون برای تشخیص ویتامین D وجود دارد:
نوع اول، آن آزمایش ۱,۲۵ OH 2D است که معیار خوبی برای تعیین میزان ویتامین Dخون شما در همان زمان نیست. زیرا نیمه- عمر کوتاهی دارد و می‌تواند تحت تأثیر میزان هورمون پاراتیروئید، کلسیم و فسفر قرار گیرد. به همین دلیل هم مقدار واقعی ویتامین دی شما را نشان نمی‌دهد. آزمایش صحیح برای این منظور، آزمایش ۲۵- هیدروکسی ویتامین دی نام دارد که به صورت D (OH) 25 نوشته می‌شود. در واقع این دقیق‌ترین شاخص برای تعیین وضعیت فعلی ویتامین Dدر خون شما است، زیرا مقدار ویتامین Dکه شما از رژیم غذایی، مکمل ها و نور آفتاب می‌گیرید را به طور دقیق نشان می‌دهد.
پزشک متخصص با انجام معاینات کامل و با مشاهده نتایج آزمایش خون شما، بهترین برنامه درمانی را با در نظر گرفتن وضعیت شما از نظر سن، شدت کمبود ویتامین D و غیره تعیین می‌کند. ویتامین D را می‌توان به صورت تزریقی یا به شکل دارو (شربت یا کپسول) مصرف کرد.
تحقیقات نشان داده است که ویتامین Dبهترین گزینه برای مصرف به عنوان مکمل است. مکمل‌های ویتامین D2، میزان ویتامین D را همانند مکمل‌های ویتامین D3 افزایش نمی‌دهند. حتی در برخی از موارد مشخص شده است که مکمل‌های D2در درازمدت باعث کاهش ویتامین Dشده‌اند.
مقدار ویتامین D لازم برای رفع کمبود شما به شدت کمبود و وضعیت سلامتی شخصی شما بستگی دارد. فصل سال نیز از این نظر اهمیت دارد. برای مثال اگر میزان ویتامین D خون شما در حد پایین محدوده مجاز قرار دارد و در آستانه ورود به فصل زمستان باشید، مقدار ویتامین دی مورد نیاز شما، کمی بیشتر از مقداری است که در آستانه ماه‌های تابستان لازم دارید. هدف هر برنامه درمانی آن است که مقدار ذخیره ویتامین D شما را در حد ایمن نگه دارد و از افت مقدار آن جلوگیری کند.
ویتامین D باید همراه با وعده‌های غذایی حاوی چربی مصرف شود. تحقیقات نشان داده است که میزان جذب ویتامین D از مکمل‌ها در زمانی که مکمل همراه با غذاهای حاوی چربی مصرف می‌شود، به طور میانگین ۳۲% بیشتر از زمانی است که با شکم خالی خورده شود. البته این تفاوت جذب از ۱۱ تا ۵۲% متغییر بود، اما حتی ۱۱% کاهش جذب هم اهمیت زیادی دارد و می‌تواند بر مقدار ویتامین D تأثیر قابل ملاحظه‌ای بگذارد.
در یک مطالعه جدید به بیماران آموزش داده شد که مکمل ویتامین D را همراه با بزرگ‌ترین وعده غذایی خود (وعده غذایی که بیشترین مقدار چربی را دارد) مصرف کند. بعد از سه ماه مشخص شد که میزان ویتامین D در خون آنها به طور میانگین ۷/۵۶% افزایش پیدا کرده است.
انواعی از مکمل‌های ویتامین D وجود دارد که می‌توان آنها را به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه مصرف کرد. نوع مکمل مناسب برای شما به خودتان بستگی دارد و مهمترین عامل در تعیین آن این است که مصرف کدام یک برای شما راحت‌تر است. می‌توانید برای شروع، یک دوز بالاتر را انتخاب کنید و بعد از یک یا دو ماه، آن را کم کنید. اغلب متخصصان معتقدند که هدف از مصرف مکمل باید رساندن میزان ویتامین D خون به بالاتر از ۳۰ تا ۴۰ نانوگرم بر میلی لیتر باشد، که البته مقدار دقیق آن به عوامل خطرزایی که شما با آن مواجه هستید بستگی دارد. بعد از رسیدن به این مقدار، هدف از مصرف مکمل باید حفظ ویتامین D در محدوده کافی باشد. اگر شما دچار کمبود ویتامین D هستید، توصیه می‌شود که دو تا سه ماه بعد از مصرف مکمل‌ها، یک آزمایش خون بگیرید تا مطمئن شوید که میزان ویتامین D در حال بالا رفتن است. با پزشک خود همکاری کنید تا بهترین برنامه درمانی برای شما تعیین شود.
برای کودکان ۱ تا ۱۸ ساله که مبتلا به کمبود ویتامین D هستند، توصیه می‌شود که مکمل ویتامین D3 با دوز ۲۰۰۰ واحد (بین المللی) در روز به مدت حداقل شش هفته یا دوز ۵۰۰۰۰ واحد یک بار در هفته به مدت حداقل شش هفته مصرف شود تا میزان ویتامین D خون بر اساس شاخصD (OH) 25 به بالاتر از ۳۰ نانوگرم بر میلی لیتر برسد. بعد از آن دوز ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد در روز برای حفظ میزان ویتامین D خون مصرف شود.
برای همه بزرگسالانی که به کمبود ویتامین D مبتلا هستند توصیه می‌شود که ویتامین D3 با دوز ۵۰۰۰۰ واحد یک بار در هفته به مدت هشت هفته و یا معادل آن که ۶۰۰۰ واحد در روز به مدت هشت هفته است، مصرف کنند تا میزان ویتامین D خون آنان بر اساس شاخص به بالاتر از ۳۰ نانوگرم بر میلی لیتر برسد و بعد از آن ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد در روز برای حفظ میزان کافی ویتامین دی، مصرف کنند.
برای افراد چاق، بیماران مبتلا به نشانگان سوء جذب چربی و بیمارانی که داروهای مؤثر بر متابولیسم ویتامین D مصرف می‌کنند، توصیه می‌شود که دوز بالاتری (دو تا سه برابر بیشتر؛ یعنی حداقل ۶۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ واحد در روز) از ویتامین دی مصرف کنند تا کمبود آنان درمان شود و میزان آن بر اساس شاخص D (OH) 25 به بالاتر از ۳۰ نانوگرم بر میلی لیتر برسد و از آن به بعد، ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ واحد در روز برای حفظ میزان کافی ویتامین D، مصرف کنند.
دکتر سید حسین دهقان منشادی
فوق تخصص غدد و متابولیسم رشد کودکان